პლანეტა თამბაქოს კვამლის გარეშე !: რას შეიცავს სიგარეტი?

რას შეიცავს სიგარეტი ?

ბოლო დროს პოპულარული სიგარეტის არომატიზატორები შეიცავს ბავშვობიდან საყვარელ სასუსნავებს: კაკაოს, ვანილს, შაქარს,ძირტკბილას და თაფლსაც კი. მათ გარდა თამბაქოს კვამლში შეიძლება ნახოთ 4 000 ქიმიური ნივთიერება,ფართოდ გამოყენებული სხვადასხვა საქმიანობაში, ადამიანის მიერ:

ამონიუმი - შედის ტუალეტის გასახეხი საშუალებების შემადგენლობაში.
აცეტონი - შედის ფრჩხილის ლაქის მოსაცილებლების შემადგენლობაში.
კადმიუმი - მაღალ ტოქსიკური ლითონი, გამოყენებულია აკუმულატორის ბატარეებში. ვინილქლორიდი – მისი პოლიმერიზაციით მიიღებაპოლივინილქლორიდი. რომელსაც იყენებენ ქიმიური აპარატების დასაცავად კოროზიისაგან.

ბენზპირენი - ფილტვის კიბოს განვითარების ძირითადი ფაქტორია.
ნაფტალინი - იყენებენ მწერების საწინააღმდეგოდ.
მონოქსიდის ნახშირბადი, მხუთავი გაზი - წვის ტოქსიკური პროდუქტია ,რომლის ტიპურ წყაროდ ითვლება ავტომობილის მილიდან გამონაბოლქვი აირი.

ხშირ შემთხვევაში, მაგალითად, გაზქურის გაუმართაობისას, ეს გაზი იწვევს მომენტალურ მოწამვლას და სიკვდილსაც კი.

ფისი (წებო) – სიგარეტის ფისიანი კვამლი ედება ფილტვებს და აბინძურებს მათ. ჩასუნთქვის შემდეგ კვამლი კონდენსირდება და დაახლოებით ფისის 70 % ჯდება ფილტვებში ფისის კონდესაციი სსახით, ყავისფერი სუბსტანციით, რომელიც მწეველის თითებსა და კბილებზე ტოვებს ყვითელ-ყავისფერ ლაქებს.

ნიკოტინი – ძლიერი და სწრაფადმოქმედი ნივთიერება, რომელიც იწვევს მიჩვევას. თამბაქოს კვამლის ჩასუნთქვისას ნიკოტინი შთაინთქმება სისხლის დინებით, რომელიც იწვევს ორგანიზმში ისეთ რეაქციებს, როგორიცაა გახშირებული გულისცემა და მაღალი სისხლის წნევა. ნიკოტინი მცენარეული წარმოშობის ალკალოიდია, რომელიც უარყოფით ზემოქმედებას ახდენს ცენტრალურ და ვეგეტატურ ნერვულ სისტემაზე.

ციანიდი - ნივთიერება, რომელსაც იყენებდნენ გაზის კამერებში.

ფორმალდეჰიდი – იყენებენ გვამის კონსერვაციისთვის (გაფუჭებისაგან დასაცავად).
არსენიდი – იგივეა, რაც დარიშხანი, ცნობილი შხამიანი ნივთიერება.

რატომ არ უნდა მოწიოთ სიგარეტი

ამჯერად გთავაზობთ 50 არგუმენტს, თუ რატომ არ უნდა მოწიოთ სიგარეტი.მწეველებმა დაასახელეთ თუნდაც ერთი საპირისპირო არგუმენტი, რომელიც გაამართლებს სიგარეტის მოწევას. თუ ასეთ არგუმენტს ვერ დაგვიპირისპირებთ,დაუფიქრდით ჩვენს კითხვას – რატომ ეწევით?

თამბაქოს ნებისმიერი პროდუქტი შეიცავს ნიკოტინს.
თამბაქოს ფოთლის ქიმიური შემადგენლობაა: ნიკოტინი 1-4%, ნახშირწყლები 2-20%, ორგანული მჟავები 5-17%, ცილები 1-13%, ეთერები 0,1-1,7%..

ნიკოტინი არის ისეთივე ნივთიერება, როგორიცაა კოკაინი და ჰეროინი.იგი საწამლავია, რომელიც ძლიერ დამოკიდებულებას იწვევს.ერთი წვეთი ნიკოტინი კლავს საშუალო წონის ადამიანს. ჩასუნთქულ კვამლთან ერთად ჩადის ფილტვებში, სწრაფად გადადის სისხლში და თავის ტვინს აღწევს 8 წამში.ნიკოტინი მცირე დოზით აღაგზნებს ცენტრალურ ნერვულ სისტემას და სუნთქვის ცენტრს, აძლიერებს ნერწყვის გამოყოფას, ავიწროვებს გუგებს, იწვევს მაჯისცემისა და არტერიული წნევის მომატებას.

ორგანიზმისათვის ნიკოტინის საშიში კონცენტრაციაა 0,5 მგრ/მ. ნიკოტინის ეს კონცენტრაცია შეიძლება დაგროვდეს საშუალო მოცულობის ოთახში 8 ღერი სიგარეტის მოწევის შემთხვევაში; დროთა განმავლობაში ნიკოტინის მიმართ ყალიბდება ფსიქიკური და ქცევითი დამოკიდებულება, ნიკოტინის განსაზღვრული დოზის არ მიღების შემთხვევაში _ ,,ნიკოტინური შიმშილი", რაც აბსტინენციურიმოვლენების განვითარებას იწვევს.

ჯანმრთელობის დაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (,,ჯანმო") ავადმყოფობათა საერთაშორისო კლასიფიკაციის მე-10 გადახედვაში, მუხლი - ,,ფსიქოაქტიური ნივთიერებების მიღების შედეგადგამოწვეული ფსიქიკური და ქცევითი აშლილობები" შეტანილია ნოზოლოგია – ,,თამბაქოს მიღების შედეგად გამოწვეული ფსიქიკური და ქცევითი აშლილობები".
თამბაქოს წვის შედეგად წარმოქმნილ კომპონენტთა ერთობლიობას (გარდა ნიკოტინური ალკალოიდებისა) ფისი ეწოდება.ერთი ღერისიგარეტი შეიცავს 0,3-დან 2 მგრ-მდე ნიკოტინს და 8-35 მგრ- მ დე ფისს.თუ ადამიანი დღეში ეწევა 20 ღერ სიგარეტს, წლის განმავლობაში მის ფილტვებში ილექება 1 ლიტრი ფისი.თამბაქოს კვამლი შეიცავს 4 000-ზე მეტ ნივთიერებას.თამბაქოს წვისას წარმოიქმნება ძირითადი და გვერდითი კვამლი. ძირითადი კვამლი ხვდება მწეველის ორგანიზმში და იწვევს სხვადასხვა პათოლოგიების განვითარებას.გვერდითი კვამლი ვრცელდება ჰაერში და უფრო საშიშია, რადგან ის შეიცავს 4-5-ჯერ მეტ ნახშირჟანგს, 3-ჯერ მეტ ნიკოტინს და ფისს, 45-ჯერ მეტ ამიაკს, 4-ჯერ მეტ ბენზეპირენს.თამბაქოს კვამლში შემავალი 40 ნივთიერება (კანცეროგენი) იწვევს სხვადასხვა ლოკალიზაციისსიმსივნეებს.

თამბაქოს მოხმარება იწვევს სიმსივნეებს, გულისა და ფილტვის დაავადებებს, ინსულტს. იმ მწეველებში, რომელთა ასაკი 18 წელია,უკვე აღინიშნება გულის დაავადების ნიშნები.თამბაქოს მოხმარებით გამოწვეული სხვა უარყოფითი შედეგები: ტუჩის, ენის, სასის,საყლაპავი მილის ლორწოვანი გარსის დაზიანება, რაც გემოს შეგრძნების დაქვეითებას იწვევს, მშრალი ხველა, პირის ღრუს ინფექციები, გამონაყარი სახეზე, კბილის ემალის დაზიანება, ნორმალური სუნთქვის დარღვევა, გამძლეობის, მახსოვრობის და მხედველობის დაქვეითება,სხვადასხვა დაავადებების მიმართ ორგანიზმის ბრძოლის უნარიანობის შესუსტება. ერთი ღერი სიგარეტი მწეველის სიცოცხლეს 7 წუთით ამცირებს.

მიუხედავად მარკის, ხარისხისა და ფასისა, არ არსებობს ჯანმრთელობისათვის უვნებელი თამბაქოს პროდუქცია.საქართველოში სიგარეტის მოწევის შედეგად ყოველწლიურად 8-12 ათასი ადამიანი იღუპება, მსოფლიოში 3-4 მილიონი.თამბაქოს მიზეზით მსოფლიოში ყოველ 10 წამში ერთი მწეველი იღუპება.ფიზიკური ვარჯიში და თამბაქო ერთმანეთთან შეუთავსებელია, რის გამოც მწეველის ფიზიკური სიჯანსაღე გაცილებით ჩამოუვარდება არამწეველისას. სიმსივნეების შემთხვევათა 87%-ის გამომწვევი თამბაქოა.თამბაქოს მოხმარებისაგან გაცილებით მეტი ადამიანი იღუპება ვიდრე ერთიანად აღებული შიდსის,ავტოკატასტროფების, მკვლელობების, თვითმკვლელობების,ინფექციური დაავადებების, სხვა ნარკოტიკული ნივთიერებებისმოხმარების შედეგად. 2020 წლისათვის თამბაქო ავადომყოფობისა და სიკვდილიანობის ძირითადი მიზეზი იქნება, რადგან მისგან ყოველწლიურად 10 მილიონი ადამიანი დაიღუპება.

საშუალო ასაკის მამაკაცებს შორის მწეველებში იმპოტენციის განვითთარების რისკი 72%-ით მეტია, ვიდრე არამწეველებში. თამბაქოს მწარმოებელი კომპანიები ითვალისწინებენ რა თამბაქოს (ნიკოტინის) თვისებებს, პრიორიტეტულ სტრატეგიად მიიჩნევენ: ახალი მომხმარებლების მოზიდვას, არსებული მომხმარებლების შენარჩუნებას, მწეველთა წაქეზებას – მოწიონ რაც შეიძლება მეტი, ზეგავლენას, რომელიც მწეველს არ აფიქრებინებს სიგარეტის მარკის შეცვლას, ისეთი პირობების შექმნას, რომ მწეველმა არ იფიქროს სიგარეტის გადაგდებაზე.თამბაქოს კომპანიები გრანდიოზულ თანხებს ხარჯავენ სიგარეტის რეკლამებზე, რითაც ყოველწლიურად ათეულობით მილიონ ადამიანს ხდიან თამბაქოზე დამოკიდებულს.თამბაქოს კომპანიები ცდილობენ ჩაითრიონ და თამბაქოზე დამოკიდებულნი გახადონ, რაც შეიძლება ახალგაზრდა ასაკის პირები.თამბაქოს მწარმოებელი კომპანიები ცდილობენ თავისი პროდუქციი სრეკლამირებას, რათა მიიღონ მაქსიმალური მოგება მწეველის ჯანმრთელობის და სიცოცხლის ხარჯზე. მწეველთა 80 %-მა თამბაქოს მოხმარება დაიწყო 18 წლამდე ასაკის პერიოდში. მწეველების 40% თავიდან მოიხმარდა 1-2 ღერ სიგარეტს, მიუხედავად ამისა, ისინი თამბაქოზე დამოკიდებულნი გახდნენ. თუ თამბაქოს მოხმარებას არ დაიწყებ 18 წლამდე ასაკში, შენი შანსი გახდე მწეველი 70%-ითმცირდება.

საქართველოში თამბაქოს მასიურ მოხმარებას ბიჭები იწყებენ 10-11წლის ასაკიდან, გოგონები 12-13 წლის ასაკში. საქართველოში ქალებში მწეველთა რაოდენობა იმდენად მაღალია, რომ თუ სასწრაფოდ არ შეჩერდა ეს პროცესი, მოხდება ახალი კატასტროფა. თამბაქოთი გამოწვეული ავადმყოფობა და სიკვდილიანობა ხელს უწყობს საქართველოში ეკონომიკური კრიზისის განვითარებას. ყველა 35 წლის ასაკის ქართველ მამაკაცში 5-დან ერთი შემოქმედებითი აქტივობის პერიოდში თამბაქოსგან გამოწვეული პრობლემებით გარდაიცვლება.გამოკვლევებით დადგინდა, რომ საქართველოს მოსახლეობის იმ ნაწილის ხარჯზე, რომელიც ამჟამად 0-19 ასაკობრივ ჯგუფში ერთიანდება, მწეველებს 800 ათასი ადამიანი მოემატება, რომელთაგან400 ათასი დაიღუპება თამბაქოს მავნე ზემოქმედების შედეგად, მათშორის 200 ათასი დაიღუპება საშუალო ასაკში, ამდენივეხანშიშესულობის ასაკში.

რომ გავიგოთ ნიკოტინზე დამოკიდებულების დონე, მწეველმა საკმარისია გასცეს პასუხი ჩვენ მიერ დასმულ კითხვებს.

ჩავატაროთ ტესტი:
1. ადგომიდან რამდენ ხანში ეწევით პირველ სიგარეტს ?

60 წთ-ის შემდეგ (0)
31-60 წთ (1)
6-30 წთ (2)
5 წთ. განმავლობაში (3)

2. გიძნელდებათ თავის შეკავება მოწევისგან იქ, სადაც ესაკრძალულია?

არა (0)

დიახ (1)

3. რომელი სიგარეტი იწვევს თქვენში უფრო მეტ უსიამოვნებას?

პირველი, დილის (1)

ნებისმიერი სხვა (0)

4. დღეში რამდენ ღერ სიგარეტს ეწევით?
10 ან ცოტა ნაკლები (0)
11-20 (1)
21-30 (2)
31 ან მეტი (3)

5. დღის რომელ მონაკვეთში ეწევით უფრო მეტ სიგარეტს?
დილით (0)

შემდეგ საათებში (1)

6. ეწევით თუ არა მაშინ, როცა ავად ხართ და იძულებული ხართმთელი დღე ლოგინში გაატაროთ?

არა (0)

დიახ (1)

თუ შეჯამებული მონაცემები 4 ქულაზე ნაკლებია, თქვენი ნიკოტინზე დამოკიდებულება არ არის მძიმე და უფრო მარტივად შეგეძლებათ მოწევისთვის თავის დანებება. თუ 7 ქულას აღემატება, თქვენ განიცდით ნიკოტინზე უმძიმეს დამოკიდებულებას და ამ ჩვევაზე უარის თქმისთვის აუცილებელია სპეციალისტთან კონსულტაცია, ანდა უბრალოდ დიდი ნებისყოფა და სურვილი.

ჩვენ გამოკითხვა ჩავატარეთ ფოთში. გამოკითხულთა 90% მწეველია. მათი ასაკი 16-დან 50წლამდეა. სამწუხაროდ, გამოკითხვამ გვიჩვენა, რომ მწეველების უმრავლესობის ნიკოტინზე დამოკიდებულების დონე საკმაოდ მაღალია. თუმცა, ჩვენ შევხვდით ადამიანს, რომელმაც სიგარეტზე უარი გულის ოპერაციის შემდეგ თქვა. მან გაგვიმხილა, რომ კრიტიკულ სიტუაციაში ადამიანი გაცილებით მარტივად ამბობს უარს წლების განმავლობაში გამომუშავებულ ჩვევებზე. ამ მაგალითის გათვალისწინებით დავრწმუნდით, რომ თამბაქოზე უარის თქმა რთული სულაც არ არის. მთავარია საკუთარი თავი დაარწმუნოთ, რომ თქვენ ამას შეძლებთ! არჩევანი თქვენზეა- თამბაქო თუ სიცოცხლე?გონიერი, ჯანსაღად მოაზროვნე ადამიანი უცილობლად სიცოცხლეს აირჩევს!

და ბოლოს, თამბაქოს მავნებლობაში დასარწმუნებლად ჩვენ ჩავატარეთ ცდა. გაზომეტრში დავწვით ნახევარი სიგარეტი. დაველოდეთ კვამლის დაგროვებას (კვამლის, რომელიც მოწევის შემდეგ ჩვენს ფილტვებში ხვდება) შედეგი გამაოგნებელი იყო. გთავაზობთ ცდას.

1.გაზომეტრი გავავსეთ წყლით.

2. მოვუკიდეთ თამბაქოს და გაზომეტრში, წყლის გამოდევნით, დავაგროვეთ ნახევარი სიგარეტ მიერ გამოყოფილი აირი, რომელიც მოწევის შედეგად ჩადის ჩვენს ფილტვებში